Paweł Althamer, Artur Żmijewski

Paweł Althamer – urodzony w 1967 roku. Uczył się w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowniach Gustawa Zemły i Grzegorza Kowalskiego. Znany jako fenomenalny rzeźbiarz-manualista, umiejący oddać każdy kształt natury w materiałach rzeźbiarskich tak odmiennych, jak heban czy zwierzęce skóry.

Artur Żmijewski – urodzony w 1966 roku. Uczył się w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowniach Gustawa Zemły i Grzegorza Kowalskiego. Znany jako filmowiec i fotograf o dziwnej wyobraźni, pełnej okaleczonych postaci, hybryd ludzkich, czy smutnych czarnych kwiatów.

Paweł Althamer – urodzony w 1967 roku. Uczył się w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowniach Gustawa Zemły i Grzegorza Kowalskiego. Znany jako fenomenalny rzeźbiarz-manualista, umiejący oddać każdy kształt natury w materiałach rzeźbiarskich tak odmiennych, jak heban czy zwierzęce skóry. Dobór środków i form sytuuje go w czymś w rodzaju realizmu magicznego, pełnego fantastycznych postaci: portretów dzieci z ludzkimi czaszkami, schowanymi wewnątrz czerepu rzeźbiarskiej kukły, postaci o ciałach z hebanu, świętych i szaleńców bożych. Od niedawna Althamer zajmuje się portretem, gdyż umie oddać to dziwne duchowe i fizyczne pokrewieństwo, pomiędzy portretem a jego pierwowzorem. Artysta totalny, który dawno już zatracił granice między sztuką a życiem – Althamer wydaje się poruszać na oślep i po omacku w realu. Za to świetnie znajduje się i odnajduje w sztuce. W rzeczywistości wygląda na zagubione dziecko, chłopca, który wyszedł z piaskownicy i zderzył się z brutalnością asfaltowej dżungli miasta. W sztuce kieruje się bezbłędnymi wskazówkami, w sztuce ożywa, jakby istniała jakaś energetyczna relacja między nim a formami, jakie kreują jego ręce. Znany także jako społecznik, entuzjasta pracy grupowej, terapeuta – od kilkudziesięciu lat pracuje z osobami dotkniętymi S/M i innymi chorobami neurodegeneracyjnymi. Prowadzi z nimi warsztaty ceramiczne, wspiera, bywa że zabiera w egzotyczne podróże. Dzisiaj ma już prawie 60 lat, ale wciąż jest tak samo pokłócony z normalnością, jak w czasach studenckich. Wciąż jest poruszany przez ten un-dead drive, którym jest sztuka żywa, profesja artysty i zatracenie się w rzeźbie i obrazie. Aż się chce przytoczyć fragment z K.K. Baczyńskiego: „Ten dziwny artysta, wielki, o płowych włosach, które mu jak płomień wytryskały na słońcu, twarz wysmukła, czysta, chłopięca prawie. Piotr dobrze pamiętał, gdy Jan rozmawiał z nim w pracowni wielkiej, gdzie się wznosiły żywe bryły piękna, które Jan wznosił dłonią zwinną jak łasica, i dziwne maski chimer na żółtych policach, wydarte dłonią Jana już chyba nie z gliny, ale z najgłębszej skargi człowieczej i winy.”

Paweł Althamer został laureatem prestiżowej nagrody Vincenta Van Gogha, przyznawanej przez holenderską Fundację de Broere (2004). W 2010 na gali wręczenia Paszportów Polityki otrzymał specjalną nagrodę dla Kreatora Kultury. Wystawy indywidualne prac artysty odbyły się między innymi w New Museum w Nowym Jorku (2014), Centrum Pompidou w Paryżu (2006) i Secession Building w Wiedniu (2009). Ponadto jego prace i projekty artystyczne brały udział w prestiżowych festiwalach sztuki, takich jak Manifesta (2000, 2014), La Biennale di Venezia (2003, 2013), Skulptur Projekte Münster (2007) czy Berlin Biennale (2006, 2012).

Artur Żmijewski – urodzony w 1966 roku. Uczył się w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowniach Gustawa Zemły i Grzegorza Kowalskiego. Znany jako filmowiec i fotograf o dziwnej wyobraźni, pełnej okaleczonych postaci, hybryd ludzkich, czy smutnych czarnych kwiatów. Artysta pogranicza, mieszkaniec peryferii, gdzie kolory blakną, a fotografie zmieniają się w święte ikony. To Żmijewski rozbierał do naga żołnierzy Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego, by filmować ich w pozach paradnej musztry. To Żmijewski odnawiał obozowy numer więźnia z Auschwitz. Ale to także on pochylał się ze zrozumieniem i jakąś medyczną czułością nad ludźmi ułomnymi, których chód i mowa były zniekształcone chorobami – filmował ich gdy chodzą, wstają, czy kładą się. Te proste przedstawienia ludzkiego ciała wzruszają niektórych widzów do łez. To także Żmijewski filmował okaleczonych żołnierzy, których rosyjska władza rzucała na różne fronty, skąd wracali bez rąk i nóg. Te filmowe etiudy Żmijewskiego stoją w opozycji do jego delikatnych fotografii, gdzie ciało ludzkie przedstawia się w subtelny i piękny sposób, pełen współczucia i empatii. Niektóre z jego zdjęć pokazują śpiących ludzi, na innych są kolorowe kwiaty czy lalki. Trudno powiedzieć, że jest to twórczość wesoła, ale na pewno jest pełna kontemplacji „najbardziej przejmujących momentów ludzkiej kondycji”. Żmijewski w swoich fotografiach stawia na melancholijny nastrój, przełamywany często przez piękno fotografowanych modelek i modeli. Także fotografie roślin są częścią zbioru prac Żmijewskiego – czarno-białe lub kolorowe hybrydy roślin, zielniki, suche, martwe i żywe kwiaty, przenikają się wzajemnie na jego fotograficznych kolażach. Tak, Żmijewski jest mistrzem nastroju – obrazy fotograficzne tego artysty stawiają widza na rozdrożu między nostalgią a przerażeniem. Są frapujące jak zmysłowe figury z prochów Pompei, niby rozpadłe i skruszone wulkanicznym żużlem, ale też zachowujące pełną, cielesną formację żywego ciała. Aż się chce przywołać fragment z K. Wierzyńskiego, wiersza mówiącego o jakimś koniecznym smutku przyrody: „Przegniłe liście, rozpacz lasów, głogi, I zadymionych ognisk w polu swąd, Puste, bezludne, porzucone drogi, Nie wiedzieć dokąd wiodące i skąd. W powietrzu z krzykiem kołujące wrony, Bolesny zachód. Coraz bliżej mgła. Pusto, bezludnie. Żal niewyśledzony, Nagle odczuty, ostry i bez dna.”

Artur Żmijewski w 2013 roku został laureatem Nagrody Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy. Reprezentował Polskę na Biennale w Wenecji, wystawiał w MIT Art Center w Bostonie, Museum of Modern Art w Nowym Jorku i Martin-Gropius-Bau w Berlinie. Był kuratorem Berlin Biennale, został nagrodzony przez New Museum w Nowym Jorku jedną z najbardziej prestiżowych amerykańskich nagród artystycznych – the Ordway Prize. Jego prace znajdują się w kolekcjach Museum of Modern Art w Nowym Jorku i Tate w Londynie. Mieszka i pracuje w Warszawie.