Nie sposób wielowątkową twórczość Andrzeja Fogtta ogarnąć w tekście przeznaczonym do katalogu. To analityczne zadanie spełni się zapewne w obszernej monografii, która ten dorobek usystematyzuje i ujmie w konteksty. Moje refleksje są wyrazem admiracji jego sztuki z punktu widzenia kogoś, kto przez znaczną część życia stoi obok, obserwuje ją od samych początków z fascynacją i podziwem.

Nie wszystko, co napisano jest literaturą, nie każde wyobrażenie plastyczne malarstwem. Jerzy Nowosielski wyznawał pogląd, iż każde prawdziwe dzieło sztuki malarskiej zawiera przekaz idei abstrakcyjnej dotyczącej kondycji człowieka, jego doli, sensu istnienia i w tym znaczeniu jest „ikoną”⁴.

W malarstwie Andrzeja Fogtta dostrzegam metafizyczny porządek, przesądzający o włączeniu go w ten obszar.

Andrzej Fogtt dojrzewał artystycznie w poznańskiej PWSSP⁵, studiując malarstwo w pracowni profesora Zdzisława Kępińskiego. W latach sześćdziesiątych XX wieku panował w tej uczelni duch tzw. „Nowej Figuracji”, który orientował się w opozycji do obecnej w niej jeszcze tradycji Kapistów z jednej strony, z drugiej zaś, w swej mrocznej, nieostrej i dynamicznej formie, kierował się ku egzystencjalnym ruchom niepokojącym Europę tamtych lat. W Polsce nurt ten stwarzał dodatkową przestrzeń kontestacji politycznej, realizującej się w wyobrażeniach człowieka – jednostki uwikłanej, wręcz spętanej siecią zależności, niemożności, tragicznej niemocy. Był to oczywiście jeden z (ostatnich?) wątków surrealizmu, w poznańskiej uczelni artystycznej obecny do połowy lat siedemdziesiątych a nawet dłużej.

Nurt ten, realizowany i propagowany w pracowniach malarskich profesorów Zdzisława Kępińskiego i Stanisława Teisseyre’a, miał opozycyjne alternatywy. W pracowniach profesora Eustachego Wasilkowskiego czy Andrzeja Kurzawskiego ciągle silna była tradycja kapistowska, niezwykle malarska, budująca obraz światłem i kolorem, profesor Tadeusz Brzozowski – członek Grupy Krakowskiej – skłaniał się zaś ku abstrakcji, nie rezygnując wszakże z bogatej materii malarskiej.

Istniała więc dość rozległa paleta ofert artystycznych i sądzę, że wybór pracowni i promotora był dla Andrzeja Fogtta aktem istotnym i w pełni świadomym. Człowiek, człowiek uwikłany w egzystencjalną zagadkę, człowiek funkcjonujący w społeczeństwie, tkwiący w pajęczynie uzależnień, pozostaje w jego twórczości ciągle powracającym tematem.

W pierwszym okresie samodzielnej twórczości Artysta starał się wyzwolić z pęt stylistyki wyniesionej z pracowni, dodajmy: stylistyki nie pierwszej świeżości. Nie były to jednak czcze poszukiwania oryginalności, zastąpienia jednej konwencji inną. To było otwarcie na świat i spojrzenie w głąb siebie w dojrzałym przekonaniu, że sztuka, kreując nową rzeczywistość, dotyka istoty wszechrzeczy i wszechświata, istoty bytu. Andrzej Fogtt docieka więc owego porządku szukając dla niego formy. Ta forma zmieniając się nieustannie szczęśliwie nie stała się nigdy kanonem, wszelako jest rozpoznawalna w niewypowiedziany sposób.

Dociekania Artysty układają się w cykle drążące rzeczywistość z wielu stron. Sztuka Andrzeja Fogtta jest spontaniczna i żywiołowa, choć Artysta pracuje w skupieniu i wielkiej koncentracji. Stawia plamy, które – podobnie jak w trudnej technice akwarelowej – nie podlegają żadnym korektom. Stawia je pewną ręką, jakby wypowiadał znane słowa wieszcza o „giętkości języka” posłusznego „głowie”. To jest alfabet, który Artysta opanował perfekcyjnie, bo wówczas w szkołach artystycznych uczono jeszcze alfabetu…

Nieprzypadkowo jednym z pierwszych wielkich cykli Artysty były prezentowane między innymi na Biennale w Wenecji „Żywioły”. W tym cyklu obecna jest owa „postać”, o której pisałem wcześniej, kafkowskie alter ego, postać usiłująca rozpaczliwie wniknąć we wszechświat, wznieść się w przestrzeń lub stać się jej cząstką rozpływając się w ruchu materii. Artysta nie zawahał się zatytułować jednej z prezentacji „Żywiołem opętanie”.

Innym wielkim cyklem są „Obrazy energetyczne”, w których energia istnieje realnie, w postaci magnesów formujących pola działań. Spotkały się w nim dwie intuicje – artystyczna i naukowa, o czym wspomniałem na początku mego wywodu.

W ostatnim okresie Artysta realizuje dwa wielkie cykle: „Portrety” i „Pejzaże”.

Cykl „Portrety” nabrał usystematyzowanego i metodycznego wyrazu choć, jak wspomniałem wyżej, postać – człowiek był zawsze przedmiotem jego zainteresowania. Naprędce kreślone ołówkiem lub piórkiem szkice  portretowe pamiętam z okresu studiów. Andrzej rysował je w wielkiej emocji gwałtownie notując twarze, gesty, sytuacje. Rysował na czymkolwiek, co było pod ręką – do dziś zachowałem spory zbiorek serwetek kawiarnianych z podobiznami przyjaciół i profesorów. Andrzej namiętnie studiował oryginalną fizjonomię profesora Zdzisława Kępińskiego dochodząc do absolutnej perfekcji – kreślił go w końcu jedną, ciągłą linią, nie odrywając narzędzia od kartki. Te portrety były wyrazem wnikliwej obserwacji i emocji – do każdej z portretowanych postaci miał i ma emocjonalny stosunek.

Współczesne portrety realizowane przez Andrzeja Fogtta nie mają precedensu. Syntetyczne,

rozmalowane lub realizowane w konwencji graficznej, przedstawiają przyjaciół Artysty, ale też postaci, które w różnych okresach i okolicznościach wpłynęły na jego życie, w tym Wielkich Nieobecnych – mistrzów dawnego i współczesnego malarstwa, począwszy od Rembrandta van Rijn. Wśród portretowanych są też poeci, pisarze, aktorzy, filmowcy, ujęci w zbiór pt. „Artyści”, jak też ludzie wielu innych profesji. Cykl liczy już kilkaset portretów i jest ciągle kontynuowany. Artysta tworzy w ten sposób pole dialogu, wypełniając je sobą i przywołanymi postaciami.

Pejzaże Andrzeja Fogtta choć naturą inspirowane nie są zindywidualizowanymi studiami – są nową rzeczywistością, stanowią kontynuację poszukiwań porządku wszechrzeczy. Kuraszewo staje się kosmosem i istnieje w kosmosie, w którym tkwią tajemne czarne dziury… Ten porządek odnajduje Artysta w płynącej rzece, wodospadzie, ścianie lasu. Jest to porządek metafizyczny, w nieustannym ruchu, którego energia jest tchnieniem Nieznanego.